Author Archives: kaajal Oza Vaidya

રંગભેદઃ ડાળીઓ કાપવાથી મૂળ નહીં મરે

વિશ્વની મહાસત્તા મનાતા અને આધુનિક ગણાતા અમેરિકામાં ડલાસની કોપેલ હાઈસ્કૂલમાંએક અમેરિકન છોકરાએ શાન નામના એક ભારતીય છોકરાને માર્યો, એનું ગળું દબાવવાની કોશિશકરી અને જમીન ઉપર નાખીને ઘસડ્યો. એ ઘટનાએ અમેરિકામાં ચકચાર જગાવી છે. રેસિઝમનોઆ પહેલો કિસ્સો નથી. આજથી થોડા દિવસ પહેલાં બફેલો સ્ટેટમાં એક આફ્રિકન વ્યક્તિએ સ્ટોરમાંઘૂસીને આડેધડ ગોળી ચલાવી, દસ અમેરિકનોને મારી નાખ્યા હતા. […]

ઉત્સવની પ્રાર્થના અને પ્રાર્થનાનો ઉત્સવ

આખું વિશ્વ બે વિભાગમાં વહેંચાય છે, પૂર્વ અને પશ્ચિમ… આ ભૌગોલિક વહેંચણી નથી,વિચારધારાઓની વહેંચણી છે. પાશ્ચાત્ય વિચાર, વિજ્ઞાન અને આધુનિકતા સાથે જોડાયેલો છે,જ્યારે પૂર્વ અધ્યાત્મ અને આસ્થા સાથે પોતાનું અસ્તિત્વ શોધે છે. પૂર્વને અનેક સંતો મળ્યા. સંતોપશ્ચિમ પાસે પણ છે, પરંતુ પૂર્વના સંતોની અભિવ્યક્તિ આગવી અને અંગત છે. દાદુ દયાલ, રહીમ,જ્ઞાનેશ્વર, નરસિંહ, બુલ્લેશાહ અને કબીર, […]

તકદીર હૈ ક્યા, મૈં ક્યા જાનૂં, મૈં આશિક હૂં તદબીરોં કા…

1960નો સમય, એક રેસ્ટોરાંમાં બેઠેલો માણસ હાથમાં ચાનો કપ પકડીને ચોધાર આંસુએ રડવાલાગે છે… રેસ્ટોરામાં લાઉડ સ્પીકર ઉપર રેડિયો સિલોન ઉપર ગીત વાગી રહ્યું છે, ‘ચુન્નુ કહેતા હે પતંગકો કાઈટ… બોલો બેટા ટિન્ગુ, યે રોંગ હૈ યા રાઈટ…’ રડતાં રડતાં એ આજુબાજુ જુએ છે. રેસ્ટોરામાંબેઠેલા કોઈનું ધ્યાન આ ગીત તરફ નથી, પરંતુ એ નવયુવાન સૌને […]

અમેરિકન ડ્રીમઃ ઝળહળતું અને જીવલેણ

જે લોકો અમેરિકા ગયા હશે એ બધાને ખબર હશે કે, સૌથી ભયાનક અને ડરાવનારી ક્ષણબોર્ડર સિક્યોરિટીના ઓફિસરના સામે ઊભા રહેવાની હોય છે. લિગલ વિઝા સાથે અમેરિકાનાએરપોર્ટ પર ઉતરેલા કોઈપણ વિદેશી નાગરિકને કાચની કેબીનની અંદર બેઠેલા બ્લ્યૂ યુનિફોર્મ પહેરેલાઓફિસર જે નજરે જુએ છે, એ નજર એક્સ-રે જેવી હોય છે. એવી જ રીતે, વિઝા લેવા માટેએમ્બેસીની ઓફિસમાં […]

એસી કોઈ મૌજ નહીં, જિસકો કોઈ ખોજ નહીં, કોઈ ના કોઈ તો, હર કિસી કો લગતા હૈ પ્યારા

રવીન્દ્રનાથ ટાગોરની ટૂંકી વાર્તા ‘સમાપ્તિ’ ઉપર આધારિત ફિલ્મ ‘ઉપહાર’નું આ ગીત છે.સમાપ્તિની નાયિકા મૃણમયીના લગ્ન નાની ઉંમરે થઈ જાય છે. જમીનદારના ઘરમાં પરણીને આવેલીબ્રાહ્મણની દીકરી મૃણમયી હજી ગામના છોકરાંઓ સાથે રમે છે, આંબા પર ચઢીને કેરી તોડે છે…કલકત્તા ભણીને આવેલો એનો પતિ એનાથી મોટી ઉંમરનો છે. એને પ્રેમ, લગ્ન, સંબંધ અને શરીરસમજાય છે જ્યારે મૃણમયી […]

મમ્મી, તમે થોડા થોડા થાઓ વરણાગી!

‘અમે તો અમારી વહુને પેન્ટ, ટી-શર્ટ પહેરવાની છૂટ આપી છે’ અથવા ‘અમે એને દીકરીની જેમજ રાખીએ છીએ-અમારા ઘરમાં વહુ-દીકરી વચ્ચે કોઈ ફેર નથી’ આપણે ઘણી ‘સાસુમા’ને જુદી જુદીભાષામાં આવું કહેતી સાંભળી છે. તો બીજી તરફ, ‘અમારે નોકરીની કઈ જરૂર નથી. કારણ વગરદોડાદોડી કરવાની… અમે તો ના જ પાડી છે. ઘર સંભાળે, બસ.’ આ પણ અનેક […]

મધર ઈઝ નોટ એ જેન્ડરઃ એ સંવેદના છે

‘યે બચ્ચેં હમેં સમજતે ક્યા હૈ…’ ન્યૂયોર્કના રસ્તા પર ચાલતી શ્રીદેવી એના ફ્રેન્ચ મિત્રનેહિન્દીમાં કહે છે. એનો એક આખો મોનોલોગ એની સાથે સાથે ચાલી રહેલો એનો મિત્ર સમજે કેનહીં, પણ એ હિન્દીમાં કહેવાયેલી વાતના ઈમોશન્સ-સંવેદનાઓ ચોક્કસ સમજે છે. એવી જ રીતે,આપણે બધા એકબીજાને કહીએ કે નહીં, પરંતુ એક મા બીજી માની સંવેદના, સમસ્યા કે સ્નેહનીવાત […]

સેલ્ફ વિશે વિચારવું, એ “સેલ્ફિશ” છે?

‘મધર્સ ડે’ના દિવસે માનો મહિમા કરવામાં આવે છે. આપણને બધાને એવું શીખવવામાંઆવ્યું છે કે, ‘મા ત્યાગની મૂર્તિ છે, બલિદાનની દેવી છે, એણે તો છોડતાં જ શીખવાનું, સંતાનકુસંતાન બની શકે, પણ માતાએ ક્યારેય કુમાતા નહીં બનવાનું…’ આ બધું એક મર્યાદા સુધી સાચું છે,પરંતુ એ મર્યાદા જ્યારે ઓળંગાઈ જાય એ પછી પણ જો ‘મમ્મી’ ત્યાગ, બલિદાન, ક્ષમાની […]

દામ્પત્ય, દંભ અને દયામણા સંબંધો

ફિલ્મસ્ટાર્સના લફરાંના સમાચાર યુટ્યુબની ચેનલથી શરૂ કરીને આપણી કિટિ પાર્ટીઓ અનેસામાજિક સમારંભોમાં ભેગાં થયેલા લોકો માટે મનોરંજક ચર્ચાનો વિષય રહ્યા છે. આજે નહીં, આજથી50-60 વર્ષ પહેલાં પણ ફિલ્મસ્ટાર્સના અંગત સંબંધો સતત સામાન્ય માણસમાં કુતૂહલ અને આશ્ચર્યનોવિષય હતા જ. શોભના સમર્થ અને મોતીલાલ હોય કે દેવિકા રાણી અને હિમાંશુ રોય… સ્ત્રી-પુરુષનાસામાન્ય સંબંધો કરતાં આ ફિલ્મસ્ટાર્સના સંબંધો […]

ગુજરાતઃ ઈન્હેં ન ભૂલના, ભુલાના

આજે, પહેલી મેના દિવસે ગુજરાતના સ્વતંત્ર રાજ્યને અસ્તિત્વમાં આવ્યાને 62 વર્ષ પૂરાંથાય છે ત્યારે નવી પેઢી માટે ગુજરાતના જન્મથી શરૂ કરીને આજ સુધી વિતેલા ઈતિહાસ પર એકનજર નાખવી લાઝમી છે. ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્ર, બૃહદ મુંબઈ રાજ્યમાંથી છૂટા પડ્યા. બ્રિટિશશાસન દરમિયાન ભારતનો પશ્ચિમ તટનો મોટો ભાગ બોમ્બે પ્રેસિડેન્સીનો ભાગ હતો. ૧૯૩૭માંબોમ્બે પ્રેસિડેન્સી બ્રિટિશ ભારતના ભાગ તરીકે […]