Category Archives: Ladki

ભાગઃ 2 | શાસ્ત્રીય સંગીતને ગ્લેમર અને ગૌરવ મળે એવો પ્રયાસ કરનારી હું પ્રથમ સ્ત્રી કલાકાર

નામઃ કિશોરી અમોનકરસ્થળઃ મુંબઈ, મહારાષ્ટ્રસમયઃ નવેમ્બર, 2016ઉંમરઃ 83 વર્ષ મારી મા મોગુબાઈ ગોવાની કલાવંત જ્ઞાતિમાં જન્મી હતી. આજે પણ એ જ્ઞાતિઓબીસીમાં ગણાય છે. મંદિરમાં ‘સેવા’ આપવાનું કામ કરતી આ જ્ઞાતિની સ્ત્રીઓ સાથેસમયસમયાંતરે દુર્વ્યવહાર થતો, એમનો દુરુપયોગ પણ કરવામાં આવતો. મારી મા મને કહેતી, કે એનેજુદા બેસીને ખાવું પડતું. માત્ર સ્ત્રી હોવાને કારણે નહીં, પરંતુ કલાવંત […]

ભાગઃ 1 | સંગીત પ્રાર્થના છે, એમાં કોઈ વાડાબંધી ન હોવી જોઈએ

નામઃ કિશોરી અમોનકરસ્થળઃ મુંબઈ, મહારાષ્ટ્રસમયઃ નવેમ્બર, 2016ઉંમરઃ 83 વર્ષ મારું નામ કિશોરી અમોનકર. જયપુર ઘરાનાની શાસ્ત્રીય સંગીતની ગાયક છું હું. અનેકસન્માન અને પદ્મ ભૂષણ, પદ્મ વિભૂષણ જેવા એવોર્ડ મને મળ્યા છે, પણ મારે માટે મારું સંગીત જમારું સર્વસ્વ છે. આજે, છઠ્ઠી નવેમ્બરે, ગોવામાં મારો કાર્યક્રમ હતો. શ્રોતાઓની સંખ્યા એટલી મોટી હતી કે,કેટલાકને નિરાશ થઈને પાછા […]

ભાગઃ5 | ‘ઈપ્ટા’ અને ‘ગર્મ હવા’: શબાના અને બાબા

નામઃ શૌકત કૈફીસ્થળઃ મુંબઈસમયઃ ઓક્ટોબર, 2018ઉંમરઃ 93 વર્ષ બે-ચાર દિવસ તો અમારા લગ્નનો આનંદ હું લેતી રહી, એ જ દિવસોમાં ભારતઆઝાદ થયું હતું. ગોવાલિયા ટેન્ક સુધી એક જુલુસ નીકળ્યું. હું પણ કૈફીનો હાથ પકડીને એ જુલુસમાંચાલી આવી. પરંતુ એક દિવસ પી.સી. જોશી મને મળવા આવ્યા. ઈન્ડિયન પીપલ્સ થિયેટર (જેકમ્યુનિસ્ટ પાર્ટીનું ઓર્ગેનાઈઝેશન હતું) એમાં પી.સી. જોશી […]

ભાગઃ4 |કબૂલ હૈ, કબૂલ હૈ, કબૂલ હૈ…

નામઃ શૌકત કૈફીસ્થળઃ મુંબઈસમયઃ ઓક્ટોબર, 2018ઉંમરઃ 93 વર્ષ સંબંધો આપણે નથી બાંધતા, એ તો ખુદાને ત્યાંથી નક્કી થઈને જ આવે છે. આપણેતો બસ એ સંબંધોને નિભાવવાનું કામ કરીએ છીએ. ક્યાં ત્રણ મહિના પછી મારા લગ્ન, મારામામાના દીકરા સાથે થવાના હતા અને ક્યાં હું હૈદરાબાદમાં કૈફીને મળી! ઔરંગાબાદ પહોંચ્યા પછી સરદાર જાફરી અને બીજા કવિઓ ચાલી […]

ભાગઃ3 | દેખો કભી તો પ્યાર સે, ડરતે હો ક્યોં ઈકરાર સે…

નામઃ શૌકત કૈફીસ્થળઃ મુંબઈસમયઃ ઓક્ટોબર, 2018ઉંમરઃ 93 વર્ષ મારી વચલી બહેન રિયાસતની શાદી અખ્તર હસન સાથે થઈ હતી. અખ્તરભાઈ એવખતે હૈદરાબાદમાં ઉર્દૂ ‘પયામ’ ડેઈલી પેપરના તંત્રી હતા. પોતે શાયર હતા અને એમનું ઘર હંમેશાંજુદું વિચારતાં સમાજને બદલવા માગતા તરક્કી પસંદ લોકો માટે બેઠકનું કેન્દ્ર હતું. ફેબ્રુઆરી,1947માં કેટલાક પ્રગતિશીલ સાહિત્યકારોની કોન્ફરન્સ હતી. અખ્તરભાઈએ કૈફી આઝમી, મઝરુહસુલ્તાનપુરી, […]

ભાગઃ2 | એ દિવસોનું હૈદરાબાદઃ રંગીન દુપટ્ટા અને અમીરોની ઐય્યાશી

નામઃ શૌકત કૈફીસ્થળઃ મુંબઈસમયઃ ઓક્ટોબર, 2018ઉંમરઃ 93 વર્ષ કૈફી આઝમી, આજે આપણી વચ્ચે નથી, પણ એમણે લખેલા ગીતો, એમના શબ્દ,એમના વિચારો અને એમની અવિસ્મરણિય રચનાઓ આજે પણ ક્યારેક રેડિયો પર સાંભળું ત્યારે હુંભૂતકાળમાં સરી પડું છું. મેં જે વાતાવરણમાં આંખો ખોલી એ જરા જુદા પ્રકારનું હતું. મારા પિતાદીકરીઓને ભણાવવાના અને સ્વતંત્રતા આપવાના વિચારો સાથે નવી […]

હું છું, મિઝવાં છે, ચા છે… તમે ક્યાં છો, કૈફી? ભાગઃ1

નામઃ શૌકત કૈફીસ્થળઃ મુંબઈસમયઃ ઓક્ટોબર, 2018ઉંમરઃ 93 વર્ષજિંદગી નામ હૈ કુછ લમ્હોં કાઔર ઈનમેં ભી વહી ઈક લમ્હાજિસમેં દો બોલતી આંખેચાય કી પ્યાલી સે જબ ઉટ્ઠેંતો દિલ મેં ડૂબેંડૂબકે દિલ મેં કહેઆજ તુમ કુછ ન કહોઆજ મૈં કુછ ન કહૂંબસ યૂં હી બૈઠે રહોહાથ મેં હાથ લિએગર્મીએ-જઝ્બાત લિએકૌન જાને કિ ઇસી લમ્હે મેંદૂર પર્બત પે […]

ઝમીને અવધ ભી નસીબ ન હુઈ, મેરી કબ્ર બનાને કો…

મારું અવધ, મારું લખનઉ જાણે કે ઉજ્જડ થઈ ગયું… અંગ્રેજોએ એ સુંદર શહેરને સ્મશાનમાં ફેરવી નાખ્યું.વાજિદઅલી શાહને ઈમારતો બાંધવાનો ગજબનો શોખ હતો. વાજિદઅલી શાહે પોતાની અસફળ જિંદગીમાં અનેનામમાત્રની બાદશાહીના થોડા જ સમયમાં બંધાવી એટલી ઈમારતો અને બાગ તો નહિ જ બનાવ્યા હોય. ઈમારતોઉપરાંત બાદશાહને જાનવરોનો શોખ હતો. એ શોખ પણ એણે એટલી હદ સુધી પહોંચાડી […]

અવધ મારી કર્મભૂમિ અને માતૃભૂમિ બની ગયું

મને તો એમણે તલાક આપી દીધા હતા. મને જ નહીં, ‘મુત્આ’ ના કાયદા પ્રમાણે એમણે લગ્ન કરેલી અનેકદાસી, ખવાસણો, તવાયફો, બેગમો અને રાણીઓને તલાક આપી દેવામાં આવ્યા હતા. એમાંની કેટલીક અવધ છોડીનેચાલી ગઈ તો કેટલીક તવાયફોએ અવધમાં જ પોતાના કોઠા ખોલી દીધા. કેટલીક બનારસ ચાલી ગઈ ને કેટલીકઅંગ્રેજોના આશરે જઈને એમના સિપાઈઓનું મનોરંજન કરવા માટે […]

એક દાસીમાંથી બેગમ બનવા સુધીનો પ્રવાસ

બેગમોની ટુકડીઓ બનાવી દેવામાં આવી હતી અને તેમને ભિન્ન ભિન્ન પ્રકારની નૃત્ય અને સંગીતનીતાલીમ આપવામાં આવી હતી. રાધા મંઝિલવાલિયાં, ઝુમર-વાલિયાં, લરકનવાલિયાં, શારદા મંઝિલવાલિયાં,નથવાલિયાં, ઘૂંઘટવાલિયાં, રાસવાલિયાં, નકલવાલિયા અને એવી બીજી કેટલીયે ટુકડીઓ હતી જેને નાચ-ગાનનીઊંચી તાલીમ આપવામાં આવી હતી અને એમના નાચગાનથી બાદશાહ પોતાનું દિલ બહેલાવતો. તેમાંની ઘણીખરીતો બાદશાહની સાથે ખાસ સુલ્તાનખાનામાં રહેતી નામ : બેગમ […]